Het blijkt voor veel mensen toch best lastig te zijn. Aangeven dat iemand teveel van je vraagt en dat je moet erkennen voor jezelf en voor de vraagsteller dat het je niet gaat lukken en dat je het niet gaat doen. Het begint natuurlijk met de vraag of je jouw grenzen aanvoelt.
Denk je “dit wil ik niet”, “dit lukt me niet” of “het zweet breekt je uit”, dan voel je jouw grens dus. Maar neem je deze dan ook serieus, of wals je er overheen? “Nee voelen” wordt in de praktijk regelmatig een “Ja doen”. Misschien vanuit de overtuiging dat je het allemaal moet kunnen, jouw collega dit zonder mopperen wel doet of dat je de ander niet wil teleurstellen.
Als je regelmatig over jouw grenzen heen gaat, dan kan dat jouw gezondheid zeker beïnvloeden. Neem jezelf serieus in het voelen van jouw grens en handel ernaar.
Het opkomen voor jezelf, het assertief zijn, kunnen we zien op drie manieren:
Sub-assertief: je houdt dan teveel rekening met de ander en te weinig of niet met je eigen belang. Je geeft jouw mening niet of in ieder geval niet op de juiste momenten tegen de juiste personen. Je durft niet voor jezelf op te komen. Je past je aan en laat anderen voor je bepalen.
Agressief: opkomen voor jezelf door agressief gedrag is dan wel opkomen voor jezelf maar op een manier waarbij je de ander onnodig kwetst. Je reageert explosief, onvoorspelbaar en vijandig. Deze reactie is niet respectvol ten opzichte van anderen. Dit werkt verstorend op de relatie. En terugkijkend als je weer wat rustiger bent, had je dit misschien toch anders willen aanpakken.
Assertief: assertief gedrag is opkomen voor jezelf terwijl je ook rekening houdt met de belangen van de ander. Je bereikt je doel zonder de ander te kwetsen. Je laat je niet afschepen. Je geeft eerlijk je gedachten en gevoelens weer en laat de ander in zijn waarde.
Vaak zie je dat sub-assertief gedrag in één keer over kan gaan naar agressief gedrag. Je hebt jouw mening zo vaak ingeslikt dat “de stoom uit je oren komt” als je uiteindelijk toch voor jouw mening uitkomt. En al ben je dan wel voor jezelf opgekomen, je bent vervolgens weer lang bezig om het vertrouwen in de verstoorde relatie te herstellen.
Als je duidelijk voelt dat je een grens moet aangeven doe dit dan op de assertieve manier. Praat dan niet vanuit “Je” of “men” en gebruik geen aarzeltaal zoals “In principe, eigenlijk, een beetje of misschien”. Maar praat vanuit “ik;” ik wil, of ik wil niet, ik vind” en ben eerlijk en duidelijk. Het kan een gelijkwaardig gesprek zijn waarbij je je kan invoelen in de situatie, het probleem van de ander. Maar om het op te lossen hoef je niet over je eigen grens te gaan en mag je deze echt aangeven.
