1500 jaar Klokkengelui(d) in de Knillispoort
Zaterdag 18 oktober zal John Verhulst, in het kader van het ‘Historisch Café’ een presentatie verzorgen over de 1500 jaar rijke geschiedenis van het klokkenluiden.
Wat ooit in de vijfde eeuw begon met monniken die met handklokken door Europa trokken om de mensen te kerstenen mondde uit in klokgelui in beroemde kloosters, kerken, kathedralen en belforten. En het was dan ook niet vreemd dat men op klokken ging spelen; de beiaardier komt daaruit voort. In ’s-Hertogenbosch kennen we die traditie al 600 jaar. De laatste 110 jaar vertolkt door respectievelijk: Toon, Sjef en Joost van Balkom, zeer gerenommeerde beiaardiers! Tijdens de voordracht zal John Verhulst u enige historische opnames ten gehore brengen.
In de vele abdijen die destijds werden gesticht ontbrak het klokgelui niet om op te roepen tot de getijdengebeden die elke drie uur, dag en nacht, plaatsvonden. De luidklok wordt door monniken steeds meer verbeterd tot de klokkenvorm die wij nu nog kennen.
In de dertiende eeuw worden uurwerken uitgevonden en geplaatst in kerk- en stadstorens. Om de bewoners te waarschuwen dat de klok de uren ging slaan werden er één of meer kleine klokjes gebruikt die waarschuwden dat de uurslag kwam. Bewoners konden dan de slagen tellen en men wist hoe laat het was. In het torentje van het Bossche stadhuis hangt nog een klok uit 1372 die nog steeds de hele uren slaat! Nergens in Europa hangt nog een klok uit die tijd die nog steeds zijn originele publieke functie heeft
Steeds meer klokken komen er in kerk- en stadstorens. In kerktorens om diensten aan te duiden, om te luiden bij geboorte, dood etc., maar ook om werktijden aan te geven. In Vlaanderen, Wallonië en N/W Frankrijk ontstonden vele ‘belforten’ (stadstorens) waarin de belangrijkste klokken van de overheid werden ondergebracht zoals banklok en justitieklok. De banklok was een wetgevende klok die iedereen in de stad moest kunnen horen! In het Hertogdom Brabant kende men geen belforten, maar werden de kerktorens gebruikt! Velerlei klokken werden in een stad gebruikt. Dag en nacht was er klokgelui, maar de middeleeuwer wist precies wat elk geluid betekende. Je kunt de klok wel zien als de voorloper van ons mobieltje!
Misschien zou de lezer een keer op zondagmorgen kunnen gaan wandelen in de Jeroen Boschtuin, achter de voormalige Redemptoristenkerk nu Orangerie! Tussen 11.45 en 12.05 u hoor je bijna continu klokkengeluid van de Sint Jan! Wij kunnen u vertellen: erg rustgevend!
De voordracht vindt plaats in de Knillispoort op zaterdag 18 oktober a.s., begint om 14.00 uur en eindigt omstreeks 15.45. In verband met de organisatie vragen wij u zich vooraf aan te melden via mailto: [email protected]. De entreeprijs is vijf euro. Dat is inclusief koffie/thee en een plak cake. Donateurs van de Knillispoort hebben gratis toegang.
Informatie: Team Knillispoort, Korte Waterstraat 15, ‘s-Hertogenbosch
