Het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) heeft zijn
zorgen geuit over de huidige wetgeving rondom de verhogingen bij het innen van
verkeersboetes en de uitvoering van strafbeschikkingen. In zijn recente rapport
Stand van de Uitvoering 2023 pleit de uitvoeringsorganisatie voor meer ruimte
om maatwerk te kunnen toepassen in gevallen waar de standaard verhogingen of
straffen onredelijke gevolgen kunnen hebben.
Verkeersboetes
Op dit moment wordt er bij een eerste aanmaning voor een
verkeersboete 50 procent van het oorspronkelijke boetebedrag bijgeteld, en bij
een tweede aanmaning zelfs 100 procent. Hierdoor kan een boete van 50 euro
oplopen tot maar liefst 150 euro. Hoewel deze verhogingen bedoeld zijn als
prikkel om tijdig te betalen, erkent het CJIB dat deze regel soms leidt tot
onevenredige gevolgen.
Overmacht
De organisatie wijst erop dat er in sommige gevallen sprake
is van "aantoonbare bijzondere situaties van overmacht," waarin een
stijging van de boete tot onredelijke financiële lasten kan leiden. "Op
dit moment heeft het CJIB onvoldoende ruimte om bijzonder maatwerk toe te
passen op een aantal specifieke situaties," stelt het rapport. In
dergelijke gevallen moeten mensen nu vaak naar de rechter stappen of het
Openbaar Ministerie inschakelen om kwijtschelding van de verhogingen te krijgen,
wat extra belasting voor het rechtssysteem betekent.
Strafbeschikkingen
Naast verkeersboetes heeft het CJIB ook zorgen over de
uitvoering van strafbeschikkingen, met name in situaties die als
"hardvochtig" kunnen worden ervaren. Het Openbaar Ministerie kan voor
veel voorkomende strafbare feiten een strafbeschikking uitvaardigen, waaronder
geldboetes. Jaarlijks worden er ongeveer 300.000 van deze strafbeschikkingen
opgelegd.
Hoewel strafbeschikkingen een essentieel onderdeel zijn van
de strafrechtketen, signaleert het CJIB dat er op dit moment geen mogelijkheden
zijn om de tenuitvoerlegging ervan te staken wanneer de uitvoering in
specifieke gevallen niet langer passend lijkt. Het ontbreken van flexibiliteit
in dergelijke situaties, gecombineerd met het feit dat gratie momenteel geen
optie is, kan volgens het CJIB leiden tot ongewenste en onredelijke uitkomsten.
Oproep tot Verandering
In zijn rapport doet het CJIB een dringende oproep aan de
wetgever om de regels te herzien en meer ruimte te bieden voor maatwerk. Dit
zou niet alleen de uitvoeringsorganisatie in staat stellen om op een
rechtvaardigere manier op te treden in individuele gevallen, maar ook de druk
op het rechtssysteem kunnen verminderen door het aantal zaken dat voor de
rechter komt te beperken.