Op woensdag 9 april jl. vond er in het bestuurscentrum van de gemeente ’s-Hertogenbosch een bijzondere gebeurtenis plaats. De overhandiging van het eerste exemplaar van het boek “Een kwestie van kiezen? ’s-Hertogenbosch 1940- 1944: integriteit in oorlogstijd” aan burgemeester Mikkers van ’s-Hertogenbosch.
De auteurs, René Kok en Juliette Nederlof (met gastauteur Oscar Schrover voor het hoofdstuk over het culturele leven in de stad gedurende de bezetting) beschrijven in dit boek het thema van Goed en/of Fout tijdens de bezetting van Den Bosch. Over dit gevoelige thema is tot nu toe verrassend weinig gepubliceerd. De discussie over het al of niet publiceren van de ruim 400.000 dossiers uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) in het Nationaal Archief in Den Haag maakt dit onderwerp bijzonder actueel.
Die 400.000 dossiers bevatten allerlei informatie van Nederlanders die verdacht werden van samenwerking met de bezetter, NSB- lidmaatschap of het in Duitse dienst treden.
Openbaarmaking staat ter discussie op dit moment: kiest men voor de privacy van de verdachte of voor de gemoedsrust van de nabestaanden? De auteurs hebben in deze studie gebruik gemaakt van vaak onbekend archiefmateriaal. Het Archief van het Bisdom ’s-Hertogenbosch bleek een ‘goudmijn’. Uit de daar aanwezige correspondentie kon bijvoorbeeld het verhaal van de ‘foute’ burgemeester Sloet nauwkeurig gereconstrueerd worden. Maar ook een bijna complete lijst met namen van wellicht katholieke NSB’ers verschafte verregaand inzicht in de betekenis en omvang van de NSB in ’s-Hertogenbosch.
Was collaboratie een kwestie van kiezen? Of was de keuze voor de één gemakkelijker te maken dan voor de ander? Waarom sloot iemand zich aan bij de NSB? Waarom verraadde de ene persoon de ander? Was het uit politieke overtuiging of gebaseerd op opportunisme of speelden economische motieven een rol? Daarnaast bevat het boek ook diverse hoofdstukken over het andere geluid: mensen en instanties die juist stelling namen tegen het nationaalsocialisme: wat was bijvoorbeeld de rol van de katholieke kerk, de dominees en het verzet in de stad? Hoe manifesteerden zij zich in de oorlogsjaren?
Het boek is verkrijgbaar voor 24,95 € bij Heinen in Den Bosch, bij de Omslag in Rosmalen, Bruna in Vught, NM Kamp Vught en de Kringwinkel van de Kring Vrienden op de Parade.