Ieder jaar doen meer mensen aangifte van aan- en
verkoopfraude. Deze toename komt vooral door de stijging van het aantal
aangiftes rond nepwebshops.
Er zijn tienduizenden gedupeerden. Vooral tijdens actie- en
feestdagen slaan oplichters toe. "Rond Black Friday, Cyber Monday en in
december zien we vaak een piek in het aantal aangiftes", zegt Gijs van der
Linden, teamleider van het Landelijk Meldpunt Internet Oplichting van
de politie.
Cybercrime online winkelen
Fraudeurs slaan in deze periodes hun slag, omdat veel mensen
op zoek zijn naar koopjes. "Waar vraag naar is, daar speelt de fraudeur op
in", legt Van der Linden uit. "Ze lokken slachtoffers met hoge
kortingen op populaire artikelen. Zo komen slachtoffers terecht op een
nepwebshop waar ze goedkope producten denken te kopen die ze daarna nooit
ontvangen."
Gedupeerden
In 2023 deden mensen meer dan 40.000 keer aangifte van aan-
en verkoopfraude. Hiervan gingen 16.000 aangiftes specifiek over webwinkels.
Voor 2024 is de verwachting dat dit aantal oploopt naar ruim 45.000 aangiftes,
waarvan zo'n 20.000 verband houden met nepwebwinkels. Niet alle slachtoffers
doen aangifte. Ze doen vaak geen aangifte vanwege schaamte, omdat ze het de
moeite niet waard vinden nu ze maar heel weinig geld hebben verloren, ze hebben
geen vertrouwen in de politie of het melden is te ingewikkeld. Dit betekent dat
het werkelijke aantal gedupeerden veel hoger ligt. "Als we alle niet
gemelde gevallen meetellen, kunnen we het aantal slachtoffers met vier
vermenigvuldigen", schat Van der Linden.
Preventie
De politie pakt aan- en verkoopfraude op verschillende
manieren aan. "Wij hebben drie hoofdtaken: preventie, verstoring en
opsporing"', legt Van der Linden uit. "Samen met onze partners
richten we ons nu vooral op preventie. We roepen daarom consumenten op alert te
zijn. Want als ze eenmaal hebben betaald, kunnen wij hun geld eigenlijk niet
terugkrijgen. Dit kan in sommige gevallen alleen als de betaalproviders de
fraudeur nog niet heeft uitbetaald. Let dus goed op de reviews, zoek naar contactinformatie
en controleer of de prijzen realistisch zijn. Als een aanbieding te mooi is om
waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook zo."
Opsporing en verstoring
Van der Linden vertelt dat de fraudeurs steeds vaker
gebruikmaken van buitenlandse betaalproviders. "Dit maakt opsporing
lastiger, omdat we vaak rechtshulpverzoeken naar het buitenland moeten sturen.
Dat levert Langdurige vertraging op omdat we afhankelijk zijn van buitenlandse
politiekorpsen die eigen prioriteiten hebben gesteld."
In Nederland verloopt de opsporing volgens Van der Linden
makkelijker, maar ligt de focus vooral op het verstoren van fraude. "Je
kunt via politie.nl melding doen van aan- of verkoopfraude. Daar leggen we ook
uit hoe je een nepwebshop kunt herkennen. De melding komt vervolgens bij een
webwinkelonderzoeker van de politie terecht. Die controleert of de webwinkel
strafbare feiten pleegt."
Offline halen
Als er geoordeeld wordt dat een site nep is, wordt er een
melding gestuurd naar de hostingpartij van de site (deze heeft de site in de
eerste instantie online gezet). "Wij doen een verzoek om de site offline
te halen. Daarnaast melden wij de site op politie.nl zodat iedereen kan zien
dat het een nepwebshop is", legt Van der Linden uit.
Er zijn twee 'lijsten' op politie.nl. De eerste is check de
verkoper. Hier zie je of er meldingen zijn tegen een rekeningnummer, mailadres,
telefoonnummer en domeinnaam. De tweede lijst is de 'malafide lijst'. Hier
staan online webwinkels op die als nep zijn beoordeeld. "Deze lijst wordt
periodiek opgeschoond: webwinkels die offline zijn gehaald door de host,
verwijderen we dan", zegt Van der Linden.
Onvindbaar
Daarnaast kan Stichting Internet Domeinregistratie Nederland
(SIDN) de domeinnamen van nepwebshops die eindigen op .nl onvindbaar maken op
internet. De samenwerking met SIDN breiden we verder uit: het Landelijk
Meldpunt Internet Oplichting (LMIO) wordt aangemerkt als Trusted Flagger
(betrouwbare partner). Dit betekent dat SIDN op verzoek van de politie
domeinnamen die eindigen op .nl direct onvindbaar maakt.
Samenwerking
De Autoriteit Consument & Markt (ACM), de
Consumentenbond, het Europees Consumenten Centrum (ECC), de Fraudehelpdesk en
het Landelijk Meldpunt
Internetoplichting (LMIO) van de
politie trekken jaarlijks samen op in de campagne tegen oplichting en
misleiding door webshops: 'Eerst checken, dan bestellen'. De
consumentenorganisaties doen eigen en gezamenlijke acties.
Bron: Politie