Nieuw medicijnspreekuur in het Jeroen Bosch Ziekenhuis voor veilig en effectief medicijngebruik
In het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) start een speciaal medicijnspreekuur voor patiënten met vragen of problemen rondom hun medicatie. Hier krijgen zij persoonlijk advies van een ziekenhuisapotheker en een arts, beiden gespecialiseerd in medicijngebruik (klinisch farmacoloog). Het JBZ is het eerste niet-academische ziekenhuis in Nederland dat deze zorg aanbiedt.
En dat is hard nodig: elk jaar belanden tienduizenden mensen in het ziekenhuis door bijwerkingen van medicijnen. Veel anderen ervaren dagelijks onverklaarbare klachten, zoals vermoeidheid, duizeligheid of maagproblemen. Met goed medicijnadvies kunnen deze problemen vaak worden voorkomen.
Medicijngebruik steeds complexer
Steeds meer patiënten hebben meerdere aandoeningen en gebruiken verschillende medicijnen tegelijk. "Voor zorgprofessionals is het soms lastig om te bepalen of klachten door medicatie komen en waarom dat zo is," legt klinisch geriater, klinisch farmacoloog en hoogleraar Rob van Marum uit. “Zij hebben hier niet altijd de tijd of gespecialiseerde kennis voor. In dat geval kunnen ze patiënten doorverwijzen naar het medicijnspreekuur. Ook patiënten die twijfelen of hun medicijnen goed samengaan, kunnen hier terecht voor advies."
Wat gebeurt er tijdens het spreekuur?
Tijdens het gesprek onderzoeken de klinisch farmacologen of medicijngebruik de oorzaak is van de klachten. "Soms ligt dit aan genetische aanleg," legt Van Marum uit. "Sommige mensen breken medicijnen sneller of juist langzamer af. Ook problemen met de nieren of lever kunnen een rol spelen. Als medicijnen minder goed worden afgebroken, blijven ze langer in het lichaam en neemt de kans op bijwerkingen toe. Soms veroorzaakt een medicijn bijwerkingen, waarvoor een nieuw medicijn wordt voorgeschreven—met mogelijk opnieuw bijwerkingen als gevolg. Door dit op tijd te herkennen, kunnen we deze vicieuze cirkel doorbreken."
Na het gesprek krijgt de patiënt, samen met de behandelend arts, een persoonlijk advies. Dit kan gaan over het aanpassen van de dosering, overstappen op een ander medicijn of, als het nodig is, het afbouwen of stoppen van medicatie met een passend afbouwplan.
Samenwerking voor betere zorg
“Wat dit spreekuur bijzonder maakt, is de samenwerking tussen verschillende zorgverleners”, vertelt Jeroen Derijks, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog en hoogleraar. Vanuit zijn leerstoel onderzoekt hij hoe medicijnzorg beter op de patiënt kan worden afgestemd door zorgverleners nauwer samen te laten werken.
Tijdens het spreekuur vullen artsen en ziekenhuisapothekers elkaar goed aan. De ziekenhuisapotheker heeft veel kennis over hoe medicijnen werken, welke bijwerkingen ze kunnen geven en hoe het lichaam ze verwerkt. De arts kijkt vanuit zijn medische achtergrond naar de totale gezondheid van de patiënt. Door deze kennis te combineren in de klinische farmacologie, leren zorgverleners van elkaar en kunnen ze samen beter inspelen op wat een patiënt écht nodig heeft.
Volgens Derijks leidt deze aanpak tot betere, meer passendere zorg. "Normaal gesproken heeft een ziekenhuisapotheker weinig direct contact met patiënten. Nu we echt met hen in gesprek gaan, krijgen we een beter beeld van hun situatie en de mogelijke oorzaken van hun klachten. Dit helpt ons om medicijngebruik beter af te stemmen en gerichter advies te geven. Als een medicijn bijvoorbeeld niet goed werkt, kunnen we doorvragen en ontdekken dat het misschien verkeerd wordt gebruikt. Daar kunnen we dan direct iets aan doen."
Het medicijnspreekuur is toegankelijk voor JBZ-patiënten via een verwijzing van hun behandelend medisch- en verpleegkundig specialist of huisarts. Daarnaast kunnen specialisten en huisartsen in de regio een meekijkconsult aanvragen. Hierbij ontvangen ze een advies zonder dat de patiënt op het spreekuur hoeft te komen.
