Brabantse strijders tegen Franco in Spaanse Burgeroorlog (1936-1939)
Sander van Bladel op 18 januari a.s. in het Historisch café over Bossche en andere Brabantse deelnemers in de strijd tegen de Spaanse dictator Franco.
‘Wat ben je nog waard, als democratie, als je niet meer de wil hebt om een mede-democratie, die een strijd voert op leven en dood, te hulp te schieten?’, vraagt Geert Mak zich af in een interview met De Volkskrant naar aanleiding van zijn nieuwste boek Wisselwachter dat in april van dit jaar zal verschijnen.
Mak gaat in dit boek terug naar de jaren ’30 en komt toch echt tot de conclusie dat de gelijkenis tussen wat nu gebeurt en de vooroorlogse jaren aanzienlijk is. Toen was onheil indringend aanwezig, nu al evenzeer. Zo zegt Mak: ‘Al die discussies toen, wat lijken ze op de huidige discussies over Oekraïne.’ En met dat laatste doelt hij onder meer op De Spaanse Burgeroorlog. De vraag toen was: vormt Franco een bedreiging voor de democratie? Zo ja, moet je hem dan niet tegenhouden? Diezelfde vraag stellen we nu als het om Poetin gaat.
Achteraf is de Spaanse Burgeroorlog te zien als een ‘generale repetitie’ voor de Tweede Wereldoorlog. De Sovjet-Unie kiest in de strijd al snel de zijde van de linkse republikeinen. De Spaanse Burgeroorlog lijkt grotendeels uit de geschiedenisboeken verdwenen. Geert Mak maakt de gebeurtenissen tijdens deze confrontatie tussen fascisme en democratie weer actueel.
Internationale
brigades
Als reactie op de
steun die generaal Franco en zijn nationalisten ontvingen van Hitler en
Mussolini, meldden tienduizenden buitenlandse vrijwilligers zich bij Franco’s tegenstander,
de republikeinen aan. Ook honderden Nederlanders namen het tegen de
nationalistische troepen op. Ze werden opgenomen in Internationale Brigades. In
Noord-Brabant steekt Tilburg met zo’n 20 Spanjestrijders andere plaatsen naar
de kroon. Maar ook enige avontuurlijke Bosschenaren reisden naar Spanje af.
De Spanjestrijders die de burgeroorlog én de Tweede Wereldoorlog overleefden, bleven soms contact met elkaar houden. Een aantal bleef idealistisch tot het bittere eind. Anderen waren gedesillusioneerd.
Keessie, de
Amsterammer’
Een van die
Bosschenaren is Kees van Maaren, bekend als ‘kleine Keessie de Amsterdammer’. In
1917 brak het katholieke Bossche gezin compleet met de traditie en verhuisde
als rode familie naar Amsterdam. Kees was toen 16 jaar. Hij werkte een tijdje
op een sleepboot, had daarna allerlei los-vast werk en belandde in de
crisistijd in de werkverschaffing. Jong getrouwd, woonde hij met zijn gezin in
Amsterdam-Noord in bittere armoede. Het communisme leek hem de oplossing voor
alle maatschappijproblemen. Waren er straatstraatgevechten met groepjes NSB’ers,
Kees was van de partij om ze een lesje te leren.
Over de inleider
Inleider Sander van
Bladel (Goirle, 1970) studeerde geschiedenis in Tilburg en Utrecht. Hij was en
is bestuurslid van diverse historische verenigingen en werkt als coördinator
studiezaal bij Erfgoed ’s-Hertogenbosch. Sinds 2011 doet hij onderzoek naar en
publiceert hij over de Brabantse Spanjestrijders. Eén van die Spanjestrijders
is een oudoom van zijn partner.
De lezing over Brabantse deelnemers in de Spaanse Burgeroorlog vindt plaats op zaterdag 18 januari a.s. van 14.00 tot 16.00 uur. Omstreeks 15.00 uur is het pauze. De entreeprijs is € 5,-, inclusief koffie en cake. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Frans van Gaal, 06-45482739, [email protected]
